Habertürk yazarı yazdı: 40 yıl önce daha hızlı uçuyorduk, peki neden?

Habertürk yazarı Güntay Şimşek, bu haftaki '40 yıl önce daha hızlı uçuyorduk' başlıklı köşesinde hava yolu ulaşımın geçmişe göre daha uzun sürmesinin nedenlerini kaleme aldı.

Bugün uçakla yapılan seyahatlerin 40 yıl öncesine göre daha uzun sürdüğünü belirten Şimşek, teknoloji ilerlemesine rağmen yaşanan bu sorunun nedenlerini sıraladı. ''1950’li yıllarda saatte 800 km hızla jet çağına geçildiğinden bu yana, hayatımızı değiştiren çok önemli teknolojik değişimler olmasına rağmen uçakların hızlarında bir değişiklik olmadı. Bugün uçakların ortalama seyir hızı 850 km, yerde ve gökte artan trafik en büyük handikap.'' diyen Şimşek, ''Mesela, New York-Houston arası 1973’te 2 saat 37 dakikada kat edilirken, günümüzde, yani 43 yıl sonra 3 saat 50 dakika sürüyor. Aradaki yaklaşık 73 dakikalık fark oldukça dikkat çekici. Peki ama bu durumun sebebi nedir?'' sorusuna yanıt aradı...

'MEYDANLAR 50 YIL ÖNCESİNİN'

Şimşek'in yazısının ilgili kısmını sizlerle paylaşıyoruz:

''Havalimanları ve gökyüzündeki trafik yoğunluğu, havada yolculuğun uzamasının en önemli faktörleri arasında. Uçaklar ve gerçekleştirecekleri operasyonlar, havalimanlarında oluşan trafik ve buna bağlı ortaya çıkan bekleme süreleriyle beraber, gökyüzündeki hava trafiğinin de ciddi boyutta artışından olumsuz etkileniyor.

50 yıl ve daha önceki şartlara göre tasarlanmış havalimanları, havacılığın büyümesindeki hıza birkaç beden küçük geliyor. Büyümeyi kaldıramıyor. Havalimanları tasarlanırken o günün şartlarındaki uçuş trafiği, iniş kalkış sayısı ve aynı zamanda gelecek tahminleri göz önünde bulundurulmuş olsa dahi sektörün gelişimi olağanüstü boyutta olunca, ister istemez havalimanları yetersiz kalıyor.

Uçuş süresi, zamanında kalkış gibi kavramlar da anlamını yitirmiş durumda. Zira uçağın kapıları kapandığı anda uçuşun başladığı kabul edilirse; pist başında diğer uçakların kalkmasını beklemek ve taksi sırasında geçirdiği zaman da uçuş süresine dahil ediliyor. Böylece o hatta uçuş süresi uzamış oluyor.

'HAVA YOLLARI UÇUŞ HIZINI AZALTARAK BÜYÜK KAR ELDE EDİYOR'

Tahmin edileceği üzere ekonomik kaygılar da uçuş sürelerinde yaşanan değişimin en önemli sebeplerinden. Hava yolları uçuşlarında hızlarını bir miktar azaltarak milyonlarca dolar tasarruf elde ediyor. Küçük bir örnek vermek gerekirse; 2002- 2012 yılları arasında petrolün ortalama varil fiyatı 25 dolar seviyelerinden 100 doların üzerine çıktı. Günümüzde ise 50 doların altında geziniyor, ancak yüksek düzeydeyken Amerikalı dev hava yollarından Jet Blue, her uçuşunda hız kesip rotalarını hissedilmeyecek oranda (2 dakika) uzatmaya gitti. Bu sayede de yılda 13.6 milyon dolarlık bir tasarruf elde ettiğini açıklamıştı.

Bir yolcunun hava yoluna dair algısını belirleyen en önemli konulardan biri de zamanında kalkış ve valizini az beklemek. Objektif olarak bakıldığında hava yolunun bu konularda belli bir noktaya kadar etkisi olsa da yolcu bu konuda sorunlar yaşayınca direkt hava yolunu suçluyor. Hava yolu da durumdan daha az zararlı çıkabilmek için rota programlamasını yaparken ekstra blok zamanlar ekleyerek yolcuya duyuruyor. Böylelikle olağanüstü aksama durumları için önceden hazırlık yaparak, yolcunun önemsediği zamanında kalkışvarış performansını (on-time) lekelememiş oluyor. Fakat bu durumda da uçuş süreleri uzatılmış oluyor.

'HAVACILIĞIN KURALLARI KANKA YAZILMIŞTIR'

Günümüzde havacılıkta yaşanan kaza ve riskli olayları, bundan 30-40 yıl öncesiyle kıyasladığımızda, uçaklarla seyahatin yolda yürümekten bile çok daha güvenli hale geldiğini görüyoruz. Mesela, 1970 ve 1980’ler uçak kazalarında zirvenin yaşandığı yıllar olarak biliniyor. Tarihin tozlu yapraklarında, 1972’deki 2429 ve 1985’teki 2331 kaza, havacılık tarihinin en acılı zaman dilimini gösteriyor. Ama o yıllar, o hadiseler ve sebepleri çok gerilerde kaldı. Uçakların bu denli güvenlik düzeyine ulaşmasında teknolojinin gelişiminin payı tartışılamaz. Fakat havacılıkta çoğu iyileştirmelerin daha önce yapılan hatalar üzerinden gerçekleştiğinin de bilinmesi gerekir. Bu yüzden de “havacılığın kuralları kanla yazılmıştır” şeklindeki klişe deyime çok atıf yapılıyor. Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA) verilerine göre 2015’te yaklaşık 3.5 milyar insan uçakla seyahat etti ve 3.1 milyon uçuştan birinde ölümlü kaza meydana geldi.